oude kerk heiligdom

De Oude Kerk: heiligdom op de wallen

Wist je dat de Wallen de enige plek op de wereld is waar religie en prostitutie letterlijk tegenover elkaar staan? Op het Oudekerksplein om precies te zijn. Met de Oude Kerk in het midden, en de rode ramen eromheen is deze plek altijd een mix van geloofsovertuigingen geweest. Al lagen die soms dicht bij elkaar.

In de Middeleeuwen was het Oudekerksplein de chaotische hub van een ontluikende stad. In de Gouden Eeuw was het plein het centrum van handel en economische welvaart, toen rijke gilden investeerden in de Oude Kerk. In de 18e eeuw was het, zoals historicus Geert Mak zei, ‘een eiland van soberheid in een uitbundige stad’. En vandaag de dag lopen de kerk, de toeristen, de prostituees, bewoners en klanten van het aangrenzende kinderdagverblijf door elkaar heen. Over contrasten gesproken.

Biechten op een briefje
Er doen veel verhalen de ronde over de Oude Kerk en het plein eromheen. Een daarvan vertelt het verhaal van de prostituees die hun bekentenissen vroeger ’s avonds aan het einde van hun dienst op een papiertje zouden schrijven, soms met wat munten erbij, en ze onder de deur van de kerk zouden schuiven. De priesters van de Oude Kerk zouden elk briefje met was verzegelen en elke ochtend, telkens weer, hun zonden vergeven. De kerk was dan wel niet vóór prostitutie, ze was ook weer niet tégen het volk. En waar de kerk al helemaal niet tegen was, was geld.

Van kapel tot stadsarchief
De Oude Kerk werd in 1213 gebouwd als een houten kapel. In 1306 werd de kapel vervangen door een stenen kerk. Sindsdien heeft de kerk heel wat renovaties ondergaan. De Oude Kerk begon als rooms-katholiek, maar werd overgenomen door de Gereformeerde Nederlandse Hervormde Kerk. Gedurende de beeldenstorm in 1566 werden er een heleboel decoraties vernield. Na de Reformatie werd de kerk een register van huwelijken en werden de stadsarchieven hier gehuisvest. Belangrijke documenten werden opgesloten in een met ijzer beklede kist in de kerk.

Rembrandt
Een van de bekendste beschermheren van de kerk was Rembrandt van Rijn. Hij liet al zijn kinderen hier dopen en zijn eerste vrouw werd er begraven. Als je goed zoekt, vind je haar naam, Saskia van Uylenburgh, in een van de honderden grafstenen in de vloer van de kerk.

Koffie in de kleedkamer
Zin gekregen in een bakkie na het bezoeken van de kerk? In de Oude Kerk zit ook een café, de Koffieschenkerij genaamd, in het gedeelte van de kerk waar de priesters vroeger hun gewaden, kerkelijke archieven en andere kostbare voorwerpen bewaarden. Deze geheime parel serveert naast koffie ook heerlijke taarten, sapjes, soep en andere lunch.

Beklim de toren
De Oude kerk doet nog steeds dienst als kerk, maar het grootste gedeelte van de tijd wordt hij gebruikt voor exposities. In de maanden april t/m september kun je de toren beklimmen onder begeleiding van een gids. De tours vinden plaats op donderdag, vrijdag en zaterdag.

De Oude Kerk en het Oudekerksplein bezoeken? Laat je dan – op geheel Amsterdamse wijze –  door een boot van De Nederlanden afzetten, of bezoek de kerk na een rondvaart door Amsterdam.